Forum Strefa Mroku

Dla przypomnienia: wampiryzm z biologicznego punktu widzenia to swego rodzaju odmiana pasożytnictwa, w głównej mierze polegająca na wysysaniu krwi z ofiary, co w rezultacie prowadzi do jej uśmiercania. Wampiryzm bardzo często jest również kojarzony z porfirią. Pewnie każdy z nas zastanawia się nad tym, czy legendarne kreatury- wampiry o których mowa w wielu podaniach i legendach różnych kultur ma jakieś ziarenko prawdy w sobie. Wraz z ewolucją dziejów zmianie uległa również postać wampira. W tym artykule pragnę po części ukazać zjawisko wampiryzmu na tle wierzeń dawnych Słowian, a także legend rumuńskich i węgierskich, głównie ze względu na to, że to właśnie Rumunia, Węgry i kraje słowiańskie uznawane są powszechnie za miejsca najczęstszego występowania legend na temat wampiryzmu. Artykuł został oparty o ogólne informacje, jak również na podstawie książki Erberto Petoi pod tytułem „Wampiry i wilkołaki- źródła, historia, legendy. Od antyku do współczesności”.

Kto stawał się wampirem?

Wampiryzm w kulturze słowiańskiej.W wierzeniach kultury słowiańskiej wampirem stawał się człowiek, którego zwłoki po śmierci nie zostały pochowane lub po ekshumacji ciała okazywało się, że nie uległo ono rozkładowi. Należy tutaj zaznaczyć, że obrzęd odkopywania ludzkich ciał zgodnie
z wierzeniami pochodzącymi z Rumunii odbywał się po 4 latach w przypadku małych dzieci, po 5 latach w przypadku młodych osób, a po 7 latach jeżeli chodzi o osoby starsze. Jeżeli okazało się, że ludzkie ciało uległo rozkładowi to oznaczało to, że dusza ludzka zaznała spokoju w niebie. Dla wielu ludzi wyznacznikiem, znakiem rozpoznawczym człowieka, który jest wampirem było to, że nie jadł on czosnku i cebuli. W wielu innych wierzeniach ludowych uznawało się ( bądź uznaje do tej pory), że wampirem stawał się człowiek, którego po śmierci przeskoczy jakieś zwierzę, najczęściej czarny kot, bądź też człowiek, głównie mężczyzna. Inne legendy i opowiastki na temat wampiryzmu podają, że wampirami stawali się ludzie, którzy zostali przeklęci jeszcze za życia, zmarli śmiercią nagłą, niespodziewaną, samobójcy bądź osoby, które za życia miały związek z czarną magią (głównie chodzi o czarownice, wiedźmy), nikczemnicy a także kobiety cudzołożne oraz osoby z tzw. „marginesu społecznego”. Za wampirów uznawano także ludzi leworęcznych, o rudych włosach, ze zrośniętymi brwiami, posiadających dodatkowe pary zębów w postaci kłów. Według innych podań, w tym między innymi z wierzeń ludów rumuńskich za wampirów uznawano te osoby, które urodziły się w owodni, przy czym stawali się tymi istotami 6 tygodni po śmierci. Oczywiście można było temu zaradzić, nie dopuszczając, by noworodek połknął płyn owodniowy, a jeżeli już do tego doszło należało dziecko starannie umyć, wypowiadając odpowiednie słowa . Ponadto jeżeli dziecko umarło, a nie zostało ochrzczone to, według wierzeń Słowian stawało się wampirem w wieku 7 lat. Pochówek takiego dziecka uznawany był za przeklęty. Szczególną uwagę zwracano na liczbę potomstwa w rodzinie. Uważano, że jeżeli kobieta wyda na świat siedmioro dzieci tej samej płci to siódme dziecko będzie miało mały ogonek z tyłu i zostanie wampirem. W wierzeniach ludów rumuńskich znany jest pogląd, że jeżeli na zmarłego padnie cień mężczyzny to stanie się on wampirem. Wyznaczników wampiryzmu można by podawać jeszcze więcej, gdyż jest to zależne od kultury danego kraju i każdy z nich na swój sposób jest inny. Należałoby jednak jeszcze dodać, że w niektórych kulturach uznawano, że jeżeli przeznaczeniem człowieka jest bycie wampirem, to czy on tego chce, czy nie to i tak nim się stanie. Idąc zgodnie za wierzeniami ludów słowiańskich oraz węgiersko-rumuńskich, każdego człowieka będącego wampirem można było w jakiś sposób rozpoznać. Najbardziej rozpowszechnionym na skalę światową znakiem rozpoznawczym wampirów było to, że istoty te nie były odporne na znaki religijne i światło słoneczne, a ponadto posiadały bladą skórę. Najczęściej w podaniach i legendach, jak również w literaturze podaje się, że wampiry panicznie bały się czosnku i cebuli oraz jak już wcześniej wspomniałem znaków religijnych, głównie krzyża i wody święconej. Ponadto jeżeli zmarły miał rumianą twarz i nie wydawał specyficznego zapachu pośmiertnego, to był to znak, że może się przeistoczyć w postać wampira.

Jak unicestwiano wampiry?

Wiara w nadprzyrodzone i krwiożercze zdolności wąpierzy niosła ze sobą paniczny strach i lęk. Ludność mieszkająca w małych skupiskach stosowała wiele różnych metod mających na celu ubezwłasnowolnienie i unieszkodliwienie tych istot. Jak podają legendy najczęściej stosowaną i najbardziej znaną metodą było wbicie wampirowi w serce drewnianego, ostro zakończonego kołka, koniecznie z osiny, gdyż w kręgu wierzeń słowiańskich to właśnie osinie przypisywano właściwości unieszkodliwiające i wypędzające złe duchy. Inną znaną i uważaną za skuteczną metodę unieszkodliwiania wampirów było obcięcie głowy i włożenie jej pomiędzy nogi zmarłego. Ludzie próbowali również chronić swoje domostwa przed nawiedzeniem wampira. W tym celu zaopatrywano się w główki czosnku, cebulę, wodę święconą oraz krzyże. W miarę możliwości starano się o srebro, które wprawdzie nie powodowało unicestwienia wampira, ale w pewnym stopniu zapewniało poczucie bezpieczeństwa z racji, że wampiry nie przepadały za tym surowcem. Podobnie jest w przypadku żelaza, które wpychano zmarłemu w usta, by zabezpieczyć go przed powtórnym przybyciem na ziemię w postaci wampira (do tego celu służył także obrzęd wkładania do trumny zmarłego głogu, pędów róży, bądź gałązki osiny). Zgodnie z wierzeniami pogańskimi, jeżeli ciało zmarłego nieboszczyka po kilkunastu latach nie uległo naturalnemu rozkładowi, to serce nieboszczyka należało natychmiast spalić na stosie. Obrzęd ten stosowano zazwyczaj w soboty, gdyż sądzono, że w pozostałe dni tygodnia wampiry polują na istoty żywe.

Tragiczny los „istot wzdychających do księżyca”.

O ile w wierzeniach ludowych mówi się, że postać wampira to postać zła, budząca powszechną panikę, zgrozę i obrzydzenie, to jednak zawsze należy zaznaczyć, że zarówno w literaturze jak i w zwykłych ludowych tradycjach i podaniach dotyczących wampiryzmu mówi się o swoistym tragizmie tych mitycznych wręcz postaci. Tragizm tych istot polega głównie na ich odmienności i odsuwaniu się od człowieczeństwa, ze względu na ich patologiczne wręcz zachowanie, które z oczywistych względów nie było społecznie akceptowane. Postać wampira to postać, która musi zmagać się z samym sobą, z własnym bestialskim odruchem zabijania niewinnych ludzi. Niestety chęć pożądania ludzkiej krwi zwykle go przerasta…

Źródła: http://www.nieznane.pl/wampiryzm-w-kult … j,453.html